Pisałam jakiś czas temu o pozycjach życiowych i skali do ich pomiaru (zerknij tu: Skala pozycji życiowej). Warto przyjrzeć się swojej dominującej pozycji życiowej także przez pryzmat skryptu życiowego. Podejście to zaproponował Eugene Trimble w swoim artykule „Script Profiles: Three Ways to OK-Ness” jeszcze z lat 70-tych. Stworzył on zamieszczone poniżej zestawienie – profile skryptów pomocne dla praktyków pracujących z klientami.

O dominującej pozycji życiowej decydujemy już we wczesnym dzieciństwie i jest to powiązane z kluczowym zakazem, który przyjmujemy. Na jego kanwie rozwijają się inne zakazy, powiązane z dominującym, np. dodatkowy zakaz „nie dorastaj” może przejawiać się jako powiązany z „nie czuj” jako „nie czuj się dorosły” lub z „nie myśl” jako „nie myśl o tym, że dorośniesz” itd. Typ zakazu jest związany z potrzebą poradzenia sobie z podstawowymi emocjami: radością, strachem, złością i smutkiem.

Skrypt bez radości
Zakaz „Nie czuj” przyczynia się do rozwoju pozycji życiowej Ja jestem OK – Ty nie jesteś OK. Pojawia się kontaminacja stanu Ja-Dorosły przez Ja-Rodzic, a stan Ja-Dziecko jest niedoinwestowany. Rozwija się przekonanie „Mogę sprawić, że inni poczują się źle”.

Skrypt bez rozumu
Zakaz „Nie myśl” przyczynia się do rozwoju pozycji życiowej Ja nie jestem OK – Ty jesteś OK. Pojawia się kontaminacja stanu Ja-Dorosły przez Ja-Dziecko, a stan Ja-Rodzic jest niedoinwestowany. Rozwija się przekonanie „Inni ludzie mogą sprawić, że poczuję się dobrze”.

Skrypt bez miłości
Zakaz „Nie istniej” związany jest z brakiem miłości i przyczynia się do rozwoju pozycji życiowej Ja nie jestem OK – Ty nie jesteś OK. Pojawia się wewnętrzny konflikt związany z kontaminacją stanu Ja-Dorosły przez Ja-Dziecko i Ja-Rodzic (kontaminacja podwójna). Rozwija się przekonanie „Inni ludzie mogą sprawić, że będzie mi źle i nie mogę z tym nic zrobić”.

Powyższe zestawienie jest pomocną wskazówką, ale też wydaje mi się być daleko idącym uproszczeniem. Znacznie pełniejszy obraz uzyskamy patrząc na dominujące adaptacje osobowości i powiązane z nimi aspekty funkcjonowania. Pisałam o tym jakiś czas temu dzieląc się obszernym zestawieniem, które znajdziesz tu: Adaptacje osobowości – przegląd informacji.

Bibliografia:
Trimble, E. (1977). Script Profiles: Three Ways to OK-Ness. Transactional Analysis Journal, Vol 7 (4), Oct 1977, 300-302.